Η ΜΗΤΕΡΑ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ

Φυσικά και πολιτικά συστήματα εξουσίας.

Αποτελεί αναμφισβήτητο ιστορικό γεγονός ότι το πνεύμα της Δημοκρατίας γεννήθηκε από τους άνδρες. 

Η ψυχή όμως της Δημοκρατίας γεννήθηκε πρωτύτερα από τις γυναίκες των μητριαρχικών κοινωνιών.

Στα  σύνολα (sets, «κοινωνίες»),  των εντόμων, των πουλιών, των ζώων, καθώς και των ανθρώπων, αναπτύχθηκαν   συστήματα  άσκησης εξουσίας,  που στόχο έχουν τη διασφάλιση  των βασικών αγαθών επιβίωσης των μελών του συνόλου· της τροφής, της ασφάλειας και της εκπαίδευσης τους. 

Τα συστήματα αυτά, τα οποία αναπτύχθηκαν από τη σοφία της Φύσεως, αποτελούν τα φυσικά συστήματα εξουσίας. 

Αντίθετα,  στα σύνολα των ανθρώπων μιας πολιτείας, στις κοινωνίες,  αναπτύχθηκαν από την αμφιλεγόμενη σοφία του ανθρώπου, συστήματα άσκησης εξουσίας, που στην αρχή είχαν τους ίδιους στόχους  με αυτούς των φυσικών συστημάτων, αλλά στη συνέχεια τους άλλαξαν.  

Τα συστήματα αυτά αποτελούν τα πολιτικά συστήματα εξουσίας· αποτελούν τα πολιτεύματα.

Από τη στιγμή που γεννιέται ο άνθρωπος, η επιβίωση του, δηλαδή η τροφή,  η ασφάλεια και η εκπαίδευση του, διασφαλίζεται από ένα φυσικό σύστημα εξουσίας, που είναι πολύ γνωστό και οικείο σε όλους μας· τη μητρική στοργή. 

Είναι χαρακτηριστικό ότι στην ελληνική γλώσσα η στοργή αυτή ονομάζεται και μητρική, ή γονική εξουσία.

Η μητρική εξουσία/στοργή, διασφαλίζει στο νεογέννητο άνθρωπο την πιο τρυφερή, την πιο ήπια και την πιο αποτελεσματική μορφή εξουσίας  που θα συναντήσει σ’ όλη την υπόλοιπη ζωή του.

Η μητρική στοργή δεν είναι ένα τυπικό σύστημα εξουσίας  του συνόλου. 

Μοιάζει περισσότερο με επέκταση του βιολογικού συστήματος της μήτρας που προστατεύει τον άνθρωπο κατά τη φάση της δημιουργίας του · είναι «η εξωσωματική μήτρα» προστασίας των ανθρώπων αμέσως μετά την έξοδο τους από το όργανο της μήτρας. 

Οι στόχοι όμως, τόσο  της μητρικής στοργής, όσο  και των φυσικών συστημάτων  εξουσίας, ταυτίζονται σε μεγάλο βαθμό. 

Σε αυτή τη λογική, η μητρική στοργή είναι, πρέπει να είναι,  το αρχέτυπο σύστημα εξουσίας του ανθρώπου.

Κατά την άσκηση της εξουσίας/στοργής, η μάνα αναγκάζεται να περιορίσει την ελευθερία του μωρού της, για να εξασφαλίσει την παροχή των αγαθών που αναφέραμε. Δείγματα αυτού του περιορισμού είναι το κρεβατάκι με τα κάγκελα και το φάσκιωμα του μωρού.

Το ανωτέρω συμπέρασμα προκύπτει επίσης και από το όνομα που έδωσαν οι διάφοροι λαοί στη μητέρα. Το όνομα της μητέρας σε όλους τους λαούς περιλαμβάνει την ίδια ηχομιμητική ρίζα «ma». 

Για παράδειγμα: Mater στα Λατινικά, Mother στα Αγγλικά, Mutter στα Γερμανικά, Mare στα Γαλλικά, Mama στα Ιταλικά, Μήτηρ στα αρχαία Ελληνικά, Μητέρα, Μαμά, Μάνα στα νέα Ελληνικά.  Σημειώνεται ότι η λέξη μάνα στα Εβραϊκά  σημαίνει τροφή. Το μάνα εξ Ουρανού. Σίγουρα η ρίζα «ma», εκφράζει την τροφή, την τρυφερή λέξη «μαμ» που λένε οι μητέρες στα μωρά τους. 

Πιστεύω όμως πως εκφράζει και τον περιορισμό της ελευθερίας του μωρού. Το «μη παιδί μου» που με μεγάλη συχνότητα αλλά και τόση τρυφερότητα λένε οι μανάδες όλου του κόσμου.

 Μητριαρχία και Πατριαρχία. Τα δύο φυσικά συστήματα εξουσίας των ανθρώπων.

   

Στις πρώτες μικρές κοινωνίες των ανθρώπων, τα συστήματα εξουσίας ταυτίζονταν με τη μητέρα. Είναι τα συστήματα της  Μητριαρχίας.  

Αργότερα τα συστήματα αυτά μεταλλάχθηκαν σε Πατριαρχικά για τους λόγους που αναφέρονται στα επόμενα. 

Στις μητριαρχικές κοινωνίες, δικαίωμα στην διαδοχή και στην κληρονομιά της μητέρας/αρχηγού,  έχουν όλοι οι εξ αίματος συγγενείς της, δηλαδή τα παιδιά της ανεξάρτητα από τον πατέρα με τον οποίο τα απέκτησε. Οι συγγενείς αυτοί ονομάζονται αδελφάτα ή φατρίες (φράτηρ = αδελφός, φρατρίες, φατρίες).

Στις πατριαρχικές κοινωνίες,  δικαίωμα στη διαδοχή και στην κληρονομιά του πατέρα/αρχηγού,  έχουν  οι εξ αίματος συγγενείς του, δηλαδή τα παιδία του, ανεξάρτητα από τη μητέρα με την οποία τα γέννησε. Οι συγγενείς αυτοί αποτελούν το γένος του πατέρα ή τη γενιά. Ο όρος γενιά προέρχεται από το ρήμα γεννώ. Ο πατέρας γεννά και η μητέρα τίκτει. 

Στα περισσότερα πατριαρχικά συστήματα, η κληρονομία και η εξουσία του πατέρα μεταβιβάζονταν  στον πρωτότοκο υιό. Εξαιρέσεις αυτού του κανόνα υπάρχουν στους αρχαίους Έλληνες, καθώς και στο εθιμικό και στο νομικό δίκαιο της νεώτερης Ελλάδας.

Η συνοχή και η νοοτροπία των ανθρώπων των μητριαρχικών και πατριαρχικών κοινωνιών

Η συνοχή. 

Στις μητριαρχικές κοινωνίες η συνοχή των ανθρώπων ήταν πιο έκθυμη και πιο στέρεα, απ’ ότι στις πατριαρχικές κοινωνίες. Αυτό οφείλεται στην κοινή γλώσσα και αγωγή που η μητέρα διασφαλίζει στα παιδιά της. Είναι χαρακτηριστικό ότι ακόμη και σήμερα, η πρώτη γλώσσα που μαθαίνει ο άνθρωπος λέγεται μητρική και όχι πατρική. Η κοινή γλώσσα αποτελεί το βασικότερο παράγοντα επικοινωνίας των ανθρώπων. Ο δε βαθμός επικοινωνίας αποτελεί το βασικότερο παράγοντα που διαμορφώνει τόσο τη συνοχή, όσο και τη μορφή της εξουσίας· τη δημοκρατική/ συλλογική ή τη μοναρχική/ αυταρχική μορφή εξουσίας.

 Η νοοτροπία. 

Η νοοτροπία των  ανθρώπων μιας κοινωνίας, δημιουργείται από τη συμπεριφορά αυτών που θεωρούνται και λειτουργούν  ως πρότυπα  γνώσεως και δυνάμεως·  δημιουργείται  από τη συμπεριφορά των αρχόντων, των ηγετών. Δεσπόζοντα πρόσωπα ηγετών είναι: της μητέρας και του πατέρα στις παλαιότερες  κοινωνίες, των «επικοινωνιακών», των πολιτικών και των πνευματικών ηγετών στις σύγχρονες.

  

 Η συμπεριφορά της μητέρας χαρακτηρίζεται από  μετριοπάθεια, αποτελεσματικότητα και ισότιμη, χωρίς διακρίσεις, αγάπη και φροντίδα για όλα τα παιδιά της. Αυτά  τα χαρακτηριστικά  της μητέρας ανάπτυξαν στις μητριαρχικές κοινωνίες τη νοοτροπία της ισότητας και της συλλογικής/ δημοκρατικής άσκησης της εξουσίας.

Τα μέλη της φατρίας ήταν  πιο εκπαιδευμένα  και πιο ώριμα από τα μέλη της γενιάς  για να αποδεχθούν την ισότητα και  τη λειτουργία δημοκρατικών συστημάτων άσκησης της εξουσίας.

  

Στις πατριαρχικές κοινωνίες αναπτύχθηκε η νοοτροπία της ιεραρχίας και της μοναρχικής / αυταρχικής άσκησης της εξουσίας,  γιατί τα μέλη της γενιάς βίωναν ότι μόνο ένα από αυτά, ο πρωτότοκος υιός , θα ήταν ο κληρονόμος  της περιουσίας και της κοινωνικής ισχύος  του πατέρα. 

Από τη νοοτροπία αυτή γεννήθηκε ο αγώνας  της επικυριαρχίας του ανθρώπου, τόσο στους άλλους ανθρώπους όσο και στα έμβια και άβια στοιχεία του περιβάλλοντος. 

Οι αγώνες, οι πόλεμοι επικυριαρχίας έκαναν τις πατριαρχικές κοινωνίες πιο δραστήριες, πιο ευρηματικές και πιο αποτελεσματικές από τις μητριαρχικές· τις ώθησαν να αναπτύξουν πιο σύνθετα και πιο αποτελεσματικά συστήματα:  για την άσκηση της εξουσίας, τη  βελτίωση των συνθηκών ζωής  του ανθρώπου αλλά και την επικυριαρχία· τις ώθησε να αναπτύξουν την κουλτούρα της πόλης, τον πολιτισμό.  «Πόλεμος πάντων μεν Πατήρ εστί, πάντων δε Βασιλεύς και τους μεν Θεούς έδειξε , τους δε ανθρώπους τους μεν δούλους εποίησε τους δε ελευθέρους». Ηράκλειτος,  544-484 πΧ 

Από τη Μητριαρχία στη Δημοκρατία και από τη Πατριαρχία στη Μοναρχία

Αποτέλεσμα των  παραπάνω διαφορών ήταν η διαφοροποίηση των στόχων στις δύο κοινωνίες.  Στις μητριαρχικές κοινωνίες  δεσπόζων στόχος έγινε η αρμονική συμβίωση των αδελφών και η συμμετοχή τους στην άσκηση της εξουσίας. Η βίωση αυτών των στόχων έκανε τη μητριαρχία  τη «μήτρα ανάπτυξης» των αρχών και πρακτικών της Δημοκρατίας. Η άποψη αυτή ενισχύεται από το ιστορικό γεγονός ότι στην  Αθήνα, κατά ηρωική εποχή, την εποχή του Κέκροπα, υπήρχαν 12 φατρίες οργανωμένες σε 4 φυλές, των οποίων το πολίτευμα ήταν αυτό της Αυθόρμητης Δημοκρατίας[1]. 

Στο πολίτευμα αυτό των φατριών, όργανο εξουσίας ήταν η Γενική Συνέλευση των πολιτών, και όργανα λειτουργίας  το Συμβούλιο και ο Βασιλιάς. Υπενθυμίζεται ότι όργανα  εξουσίας είναι αυτά που λαμβάνουν τις μείζονες αποφάσεις, ενώ όργανα  λειτουργίας, αυτά που λαμβάνουν τις ελάσσονες, που επάγονται και περιορίζονται από τις μείζονες. Οι ελάσσονες αποφάσεις λαμβάνονται προκειμένου να εκτελεσθούν οι μείζονες αποφάσεις/ εντολές του συνόλου των αδελφών/πολιτών.

Στις πατριαρχικές κοινωνίες δεσπόζων στόχος έγινε η διατήρηση και η αύξηση της ισχύος του αρχηγού και των πιστών συνεργατών  του, καθώς και η προστασία του συστήματος εξουσίας  από φαινόμενα διασποράς της ισχύος και της περιουσίας του,  ακόμα και σε μέλη που ανήκαν στη ίδια γενιά του πατέρα / αρχηγού.  

Η βίωση αυτών των στόχων έκανε την πατριαρχία τη μήτρα ανάπτυξης των αρχών και πρακτικών της Μοναρχίας.

Με το πέρασμα των αιώνων  επικράτησαν πολιτεύματα με το πνεύμα και οι αρχές της πατριαρχίας. Τα πολιτεύματα αυτά δημιούργησαν, ή έστω επέτρεψαν να δημιουργηθούν, μεγάλες ανισότητες και αδικίες μεταξύ των αρχόντων και αρχομένων μελών της κοινωνίας. Η συνοχή των ανθρώπων/αδελφών διαταράχθηκε και η εμπιστοσύνη τους προς τους ασκούντες την εξουσία χάθηκε. 

Οι κοινωνίες βρέθηκαν σε αδιέξοδο. Τότε, άνδρες/ ηγέτες με αξιόλογες  πνευματικές και ηθικές δυνάμεις, άλλαξαν τους κανόνες του πολιτεύματος και τους αναπροσανατόλισαν προς τις παλαιότερες αρχές και πρακτικές της μητριαρχίας. 

Τέτοια περίπτωση αποτελεί η  Αθηναϊκή Πολιτεία. Η πρώτη προσπάθεια έγινε από τον Σόλωνα που άλλαξε τους ισχύοντες νόμους και τους προσανατόλισε προς αυτούς της εποχής του Κέκροπα των 12 φατριών και της μητριαρχίας. Οι νόμοι του Σόλωνα βελτίωσαν  αποφασιστικά τις συνθήκες ισότητας μεταξύ αρχόντων – αρχομένων, μεταξύ  πλουσίων – φτωχών. O πιο σημαντικός από αυτούς τους νόμους είναι ο της Σεισάχθειας, με τον οποίο διαγράφτηκαν τα χρέη των αγροτών και καταργήθηκε ο θεσμός του «επί τοις σώμασι δανείζεσθαι».  [2]

  

Αργότερα ο Κλεισθένης,  δεν αρκέσθηκε στην αλλαγή των νόμων, αλλά άλλαξε το πολίτευμα έτσι ώστε νόμοι της λογικής και ηθικής του Σόλωνα να δημιουργούνται από τα αντικειμενικά  χαρακτηριστικά του πολιτεύματος  και όχι τα υποκειμενικά χαρακτηριστικά ενός φωτισμένου άρχοντα. Το πολίτευμα αυτό είναι η μετάλλαξη του πολιτεύματος των 12 φατριών και της μητριαρχίας της εποχής του Κέκροπα· είναι το πολίτευμα «του άρχοντος και αρχόμενου πολίτη»·  είναι το πολίτευμα της Αληθινής, της Άμεσης  Δημοκρατίας.

  

Κατά την άποψη της πλειοψηφίας των ιστορικών ερευνητών, πατέρας του πολιτεύματος της Αληθινής Δημοκρατίας είναι ο άρχοντας και μεταρρυθμιστής της Αθηναϊκής Δημοκρατίας Κλεισθένης (570 – 507 πΧ).

Η μητέρα όμως της Δημοκρατίας παραμένει διακριτικά εκτός του ιστορικού προσκηνίου· άγνωστη. Αυτό οφείλεται γιατί μητέρα της Δημοκρατίας δεν είναι μία αλλά το σύνολο  των Μανάδων όλου του κόσμου· είναι και η δική σας και η δική μου Μάνα. 

Του Δημοσθένη Κυριαζή

---

[1] Φρεντερικ Έγκελς.   Η καταγωγή της Οικογένειας, της Ιδιοκτησίας και του Κράτους.   Κεφ. V.   H γένεση του Αθηναϊκού Κράτους.

[2] Ο όρος σεισάχθεια σημαίνει σείω (γκρεμίζω) το άχθος (το βάρος, το  οικονομικό, πολιτικό, κοινωνικό). Επεκράτησε να θεωρείται ως σεισάχθεια  η κατάργηση των χρεών, το οικονομικό άχθος, αλλά εξ ίσου σημαντικό είναι και η κατάργηση του θεσμού του «επί τοις σώμασι δανείζεσθαι», με τον οποίο,  αυτός που αδυνατούσε να πληρώσει το χρέους του γινόταν δούλος του δανείζοντος.

Η γυναίκα μητέρα, πηγή του ανθρώπινου πολιτισμού

Η θεά Κυβέλη της Φρυγίας, 
αντίστοιχη με τη θεά Ρέα της Ελληνικής μυθολογίας,
αποκαλούμενη και Ρέα-Κυβέλη. 
Άγαλμα της Ρωμαϊκής εποχής (60 π.Χ. περίπου). 

Στις αρχές της άνοιξης γινόταν στην αρχαιότητα, οι γιορτές της γονιμότητας που ήταν αφιερωμένες στις μητρικές θεότητες. Και σήμερα, ως επανασύνδεση με την πανάρχαιη κληρονομιά της συλλογικής μνήμης της ανθρωπότητας, η μέρα που έχει καθορισθεί να τιμάται η γυναίκα μητέρα, είναι στην αρχή της άνοιξης, σύμβολο της αέναης γέννησης της ζωής. 

Όταν οι άνθρωποι έμαθαν να καλλιεργούν τη γη και άρχισε η μόνιμη αγροτική εγκατάσταση σε περιοχές που ήταν εύφορες και η δημιουργία των μόνιμων οικισμών και των πρώτων πόλεων, άρχισε να ισχυροποιείται και η θέση της γυναίκας. 

Η γυναίκα μητέρα που γεννά δημιουργώντας ζωή, ταυτίζεται με τις διαδικασίες της γονιμότητας της γης που γεννά καρπούς, δημιουργώντας συνεχώς νέα ζωή. Οι άνθρωποι είναι τα παιδιά της, μιας και εξαρτώνται απ' αυτήν. 

Μέχρι τότε, για πολλές χιλιάδες χρόνια, στις περιφερόμενες για την εξασφάλιση τροφής ομάδες κυνηγών και τροφοσυλλεκτών, τον πρώτο λόγο τον είχε ο άνδρας, ενώ η γυναίκα απαραίτητη για την επιβίωση και τη φροντίδα των παιδιών, αποτελούσε ταυτόχρονα και ένα εμπόδιο στην κίνηση της ομάδας. 

Ταυτόχρονα  με τον ρόλο της γυναίκας αναβαθμίζεται και ο ρόλος των ηλικιωμένων που τώρα πια είναι χρήσιμοι για  την κατασκευή εργαλείων και όπλων, τη μεταφορά τεχνογνωσίας.

 Η γυναίκα θεοποιείται. Η Ιστάρ στη Σουμερία, η Ίσις στην Αίγυπτο, η Κάλι στην Ινδία, η Άρτεμις στην Έφεσο, η Κυβέλη στη Φρυγία, η Ρέα και η Δήμητρα στην Ελλάδα, η Ceres(μια μεταφορά της Δήμητρας) στη Ρώμη. Η δημοφιλία στους χριστιανικούς χρόνους της Παναγίας είναι μια συνέχεια του τεράστιου κύρους που είχαν οι παλιές γυναικείες θεότητες και η απόδοση τιμής στη γυναίκα-μάνα, αλλά και στο ρόλο της σαν οικείου μεσολαβητή με τον σχετικά απόμακρο και αυστηρό θεό-πατέρα.

Ο ρόλος του άνδρα σαν γονιμοποιού στοιχείου είναι φυσικά παρών στο πάνθεον των αρχαίων πολιτισμών, με τα σύμβολα της γονιμότητας. Τον ταύρο που την μορφή του έχει ο μεγάλος θεός των Φοινίκων ο Βάαλ, 
όπως και στην Μινωϊκή Κρήτη με τον Μινώταυρο και τις γιορτές με τους ταύρους, ένα σύμβολο εξαπλωμένο σε όλη την Μεσόγειο. Η Ευρώπη εξάλλου ταξίδεψε δυτικά από τις ακτές της Συρίας, πάνω στην πλάτη ενός ταύρου. Ο Δίας στους Έλληνες  ήταν επίσης, όπως ξέρουμε, ένας κατ' εξοχήν γονιμοποιός θεός, με θεές και θνητές. Το σύμβολο του όφεως, ένα φαλικό σύμβολο, συνόδευε επίσης τις μητρικές θεότητες σε πολλούς πολιτισμούς.

Η μητέρα γη όμως ήταν ταυτισμένη κυρίως με την γυναίκα αλλά με το αρσενικό στοιχείο παρόν. Είναι χαρακτηριστικό ότι όλα τα ονόματα των πόλεων ή χωρών είναι θηλυκά. 

Ενώ τα ονόματα των ποταμών που ποτίζουν την γη για να βγάλει καρπούς είναι αρσενικά.

Οι μονοθεϊστικές θρησκείες που εμφανίζονται στη συνέχεια είναι θρησκείες αυστηρά πατριαρχικές. Γεννιούνται στο σκληρό περιβάλλον των πολεμικών νομαδικών φύλων των άγονων περιοχών, της ερήμου, που ήταν και περιφερόμενοι ποιμένες. Στους περιφερόμενους πολεμιστές οι αρχηγοί είναι άνδρες. Είχαν πατριαρχική δομή και ακολουθούν το ποιμενικό πρότυπο.  Ένας ποιμενικός λαός επιλέγει ως εργαλείο συνοχής έναν ουράνιο ποιμένα, που τον εκπροσωπούν επίγειοι ποιμένες.  Αποστολή του είναι να συγκεντρώνει το ποίμνιο του ώστε να μη διασκορπισθεί. Δεν χωράνε διαφορετικές απόψεις. Επικρατεί ο αδυσώπητος νόμος της ομοιομορφίας. Σ΄αυτό το σκληρό περιβάλλον δεν υπάρχει ανεκτικότητα επειδή και η φύση εδώ δεν είναι ανεκτική με τους ανθρώπους. 

Αντίθετα η πόλη συμβολίζεται με τη γυναίκα. Στην Παλαιά Διαθήκη η Βαβυλώνα παρομοιάζεται με μια πόρνη. Δεν είναι τυχαίο ότι ο Θεός, ο Γιαχβέ της Παλαιάς Διαθήκης, επιλέγει τον Άβελ που ήταν βοσκός από τον Κάιν που ήταν γεωργός.

Οι νομάδες εποφθαλμιώντας τα αγαθά των πόλεων τις καταλαμβάνανε διατηρώντας τα πρότυπα οργάνωσής τους αλλά μετασχηματιζόμενοι ταυτόχρονα και οι ίδιοι από τις διαφορετικές δομές που δημιουργούνται στην μόνιμη εγκατάσταση και τις πόλεις.

Οι μονοθεϊστικές θρησκείες υποβαθμίσανε τον ρόλο της γυναίκας περιορίζοντάς της αποκλειστικά στην τεκνοποίηση. Η γυναίκα κλίνεται στο σπίτι, όπως ήταν κλεισμένη στη νομαδική σκηνή, για να κάνει παιδιά. "Αυξάνεστε και πληθύνεστε". Ο μονοθεϊσμός ήθελε μεγάλα πλήθη, λέει ο Ρεζίς Ντεμπρέ στο "ο θεός, μια ιστορική διαδρομή".

 Η αυτοκρατορία του χριστιανισμού θα απαγορεύσει τη γύμνια, θα κλείσουν τα λουτρά, τα γυμναστήρια, τα πορνεία, τα στάδια, θα σταματήσουν οι ολυμπιακοί αγώνες. Τώρα προέχει ο ασκητισμός, η μετάνοια, η αυτοτιμωρία. Ο ερωτισμός σιγεί.

Ο Απόστολος Παύλος επιβάλλει στις γυναίκες να μη μιλούν στις συνελεύσεις και δεν τους επιτρέπει να διδάξουν. Η Εύα είναι καταραμένη, υπεύθυνη για όλα τα δεινά των απογόνων του Αβραάμ. Πλάστηκε από το πλευρό του Αδάμ που αυτός, ο άνδρας, έγινε κατ' εικόνα του Θεού. Στους απογόνους του δεν εμφανίζονται γυναίκες, είναι σαν να μην υπάρχουν.

Η σημερινή νοικοκυρά είχε το αρχέτυπό της στην γυναίκα που έμενε στη σκηνή και μοναδική της φροντίδα ήταν τα παιδιά. Όλη η υπόλοιπη κοινωνική ζωή ήταν υπόθεση των ανδρών.

Η γυναίκα όμως συνέχισε να είναι ταυτισμένη με την φύση αλλά στις νέες συνθήκες που δημιουργήθηκαν, η φύση είναι κάτι μιαρό. Η mater, μητέρα, είναι η ύλη και η ύλη είναι κατώτερη από το πνεύμα που το εκπροσωπεί ο άνδρας.

Οι μάγισσες που κυνηγήθηκαν και κάηκαν κατά χιλιάδες στις πυρές του Μεσαίωνα, θεωρήθηκαν απομεινάρια της λατρείας των πανάρχαιων γυναικείων θεοτήτων και τελετουργιών που αφορούσαν την γονιμότητα και τη σχέση με την φύση. Αν και ο καθολικισμός  κρατά μια διφορούμενη στάση απέναντι στη γυναίκα, την αντιμετωπίζει σαν κάτι ανάμεσα σε άγγελο και πόρνη, αγία και μάγισσα.

Σήμερα η γυναίκα ξανακατακτά τη θέση της στον κόσμο, τα πατριαρχικά, πατερναλιστικά πρότυπα υποχωρούν μαζί με τις πατριαρχικές θρησκείες κι αυτός είναι ένας παράγοντας που μαζί με άλλους θα καθορίσει το νέο στάδιο του ανθρώπινου πολιτισμού.

Ξαναγυρνώντας στην Ρέα που σύμφωνα με τον μύθο έσωσε τα παιδιά της από τον Κρόνο που τα έτρωγε, μπορούμε να κάνουμε μια ερμηνεία αυτού του μύθου συνδέοντάς τον με το κανιβαλιστικό παρελθόν της ανθρωπότητας και την χαλιναγώγησή του με τον καθοριστικό ρόλο της γυναίκας μητέρας στη μόνιμη αγροτική εγκατάσταση. Ο Κρόνος είναι αυτός που τρώει τα παιδιά του. Η Ρέα είναι αυτή που τα σώζει. Ο Δίας σηματοδότησε το πέρασμα στις καινούργιες κοινωνικές συγκροτήσεις.

βορειο ιστολογιο