Το κρυφό πλάνο των μεγιστάνων για την καταστολή της δημοκρατίας

φΜια τυχαία ανακάλυψη εμπιστευτικών εγγράφων και αλληλογραφίας το 2013 στις ΗΠΑ αποκάλυψε ένα κρυφό πλάνο που προβλέπει, μέσα από μια συνταγματική «επανάσταση», την αντικατάσταση των δημοκρατικών διαδικασιών με ένα απολυταρχικό σύστημα που θα εξυπηρετεί τα συμφέροντα των μεγιστάνων. Τα εν λόγω έγγραφα αποτελούσαν το αρχείο ενός νομπελίστα οικονομολογου χρηματοδοτουμενο απο διεσεκατομμυριουχους. 

Το πλανο εφαρμόζεται εδώ και χρόνια σε πολλές χώρες και περιγράφεται σε πρόσφατο βιβλίο της καθηγήτριας που ανακάλυψε το αρχείο.


Ο οικονομολόγος ήταν ο James McGill Buchanan, ο οποίος πέθανε το 2013. Το αρχείο του ανακαλύφθηκε από την καθηγήτρια Nancy MacLean μερικούς μήνες μετά το θάνατό του σε ένα σπίτι του πανεπιστημίου George Mason University, στο οποίο ο Buchanan ήταν καθηγητής.

Ένας νομπελίστας στην υπηρεσία των μεγιστάνων

Ο Buchanan δεν ήταν ένας τυχαίος οικονομολόγος. Στο βιβλίο του «The Limits of Liberty» αναφέρει ότι «ο απολυταρχισμός είναι η μόνη εναλλακτική οργανωτική λύση στη [σημερινή] πολιτική δομή». Το 1980 πήγε στη Χιλή και συμβούλευσε την κυβέρνηση του δικτάτορα Πινοσέτ σχετικά με τη σύνταξη νέου συντάγματος και νόμων, προτείνοντας ιδιωτικοποιήσεις, λιτότητα, διάλυση των συνδικάτων και κατάργηση κάθε μέτρου που εμπόδιζε την ελευθερία δράσης των μεγάλων επιχειρήσεων.

Παρότι τα μέτρα που πρότεινε ο Buchanan χρεοκόπησαν τη Χιλή το 1982, ο ίδιος τιμήθηκε το 1986 με το βραβείο Νόμπελ Οικονομικών Επιστημών. Εν καιρώ, οι μέθοδοι που πρέσβευε εφαρμόστηκαν επίσης στις ΗΠΑ, αλλά και σε πολλά κράτη της Δύσης.

Το έργο του υποστηριζόταν από διάφορους μεγιστάνες και τα ιδρύματά τους. Στο παραπάνω αρχείο περιλαμβάνονται εμπιστευτικές επιστολές σχετικά με τη χορήγηση εκατομμυρίων δολαρίων στο πανεπιστήμιο του Buchanan από τον δισεκατομμυριούχο Charles Koch.

Μυστικότητα υπεράνω όλων

Η ιδεολογία του έργου του Buchanan εκφράστηκε μέσω της θεωρίας του για τη «δημόσια επιλογή» (Public Choice Theory), με την οποία επιχειρηματολογούσε ότι κάθε πολίτης μιας ελεύθερης κοινωνίας θα πρέπει να μπορεί να ασκεί βέτο στις αποφάσεις της. Στην ουσία, εννοούσε ότι εάν ένας πλούσιος δεν θέλει να πληρώνει φόρους, δεν πρέπει να φορολογείται. Σύμφωνα με τη θεωρία του, οι λαοί χρησιμοποιούν την ψήφο τους για να εκμεταλλευτούν την περιουσία των πλουσίων, καθότι οι κυβερνήσεις που εκλέγονται απαιτούν μέσω της φορολογίας χρήματα που οι πλούσιοι έχουν κερδίσει, για να καλυφθούν η κοινωνική πρόνοια και οι άλλες δαπάνες του κράτους.

Ο Buchanan έβλεπε ως αποστολή του τη διάσωση του καπιταλισμού από τους περιορισμούς που επιβάλλουν οι δημοκρατικές διαδικασίες. Καθότι κανένας λαός δεν θα ψήφιζε τα αντιλαϊκά μέτρα που πρότεινε, μια βασική αρχή του ήταν η απόλυτη μυστικότητα της εφαρμογής του πλάνου του. Για αυτό έλεγε στους συνεργάτες του ότι η «συνωμοτική μυστικότητα είναι πάντα απαραίτητη». Ταυτόχρονα, η εφαρμογή του πλάνου συνοδευόταν από ένα προπέτασμα καπνού: κάθε προτεινόμενη μεταρρύθμιση παρουσιαζόταν ως απαραίτητη για τη διάσωση των υπαρχόντων συστημάτων, όπως κοινωνικής ασφάλισης και υγείας.

Η εφαρμογή του πλάνου

Το απολυταρχικό όραμα του Buchanan και των υποστηρικτών του έχει ήδη επηρεάσει σημαντικά την πολιτική στις ΗΠΑ και, μέσω της παγκοσμιοποίησης, την πολιτική στον υπόλοιπο κόσμο.

Στις ΗΠΑ, για παράδειγμα, χρηματοδότες του κόμματος των Ρεπουμπλικάνων συναντήθηκαν με αξιωματούχους της κυβέρνησης του Τραμπ. 

Το μήνυμά τους προς την κυβέρνηση ήταν ξεκάθαρο: συνεχίστε τις μεταρρυθμίσεις, δηλαδή τις περικοπές, στην περίθαλψη και στη φορολογία αν θέλετε να σας χρηματοδοτήσουμε για τις εκλογές του 2018*. 

Μαζί με το μαστίγιο, οι χρηματοδότες προσέφεραν και το καρότο: το δίκτυο των αδελφών Koch δήλωσε ότι θα προσφέρει 300-400 εκατομμύρια δολάρια για την υποστήριξη των Ρεπουμπλικάνων, εάν αυτοί εφαρμόσουν τις εν λόγω μεταρρυθμίσεις. 

Τέτοιες προσφορές θεωρούνται εντελώς νόμιμες. 

Το 2014 το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ επαναδιαβεβαίωσε προηγούμενη απόφασή του ότι η δωρεά χρημάτων σε κόμματα για προεκλογικές καμπάνιες αποτελεί ένα είδος «ελευθερίας του λόγου»: μια απόφαση που αντικατοπτρίζει πλήρως τη θεωρία του Buchanan.

Οι περικοπές και η λιτότητα που επιβάλλονται στις χώρες της ΕΕ συνάδουν απόλυτα με το όραμα του Buchanan και οι εκάστοτε χρηματοδότες των πολιτικών κομμάτων εμπνέονται από αυτό. 

Στην Βρετανία, σύμφωνα με το  Economist, μεγάλα hedge funds έχουν συνεισφέρει 15 εκατομμύρια δολάρια στο κόμμα των Συντηρητικών την τελευταία πενταετία.

Οι αποκαλύψεις του βιβλίου της Nancy MacLean [1] επιβεβαιώνουν όχι μόνο πως σκέφτονται, αλλά και πως δρουν οι μεγιστάνες ώστε να επιτύχουν τους στόχους τους στο πλαίσιο των «δημοκρατικών» καθεστώτων. 

Και όπως έγραφε ο Σουν Τζου, ο Κινέζος στρατηγός και συγγραφέας του κλασικού εγχειριδίου «Η Τέχνη του Πολέμου», για να νικήσεις τον εχθρό σου πρέπει να καταλάβεις πως σκέφτεται.


[1] MacLean, N. (2017). Democracy In Chains: The Deep History of the Radical Right’s Stealth Plan for America. Penguin Random House, New York.

* Στις 6 Νοεμβρίου 2018 θα γίνουν εκλογές στις ΗΠΑ για όλες τις έδρες στη Βουλή των Αντιπροσώπων και για το ένα τρίτο των εδρών στη Γερουσία. Ειναι οι λεγόμενες midterm elections, πολύ σημαντικές γιατί μπορεί να περιορίσουν τη δράση του Τραμπ.

 ThePressProject

Οι τέσσερις γενικές αρχές της δημοκρατίας σε μία λαϊκή συνέλευση

Οι τέσσερις γενικές αρχές της δημοκρατίας σε μία λαϊκή συνέλευση. 

Οι ίδιες αρχές πρέπει να ισχύουν σε οποιαδήποτε άλλη δημοκρατική διαδικασία (π.χ. σε ένα δημοψήφισμα). 

 “Κάθε δημοκρατική λαϊκή συνέλευση διέπεται από κάποιες γενικές αρχές.

1. Η αρχή της ισότητας

Η αρχή της ισότητας αποτελεί την βάση της λαϊκής συνέλευσης : όλα τα ώριμα (με την έννοια του υπόχρεου λογοδοσίας) μέλη της κοινότητας μπορούν να συμμετέχουν σε αυτή, διαθέτοντας ίση βαρύτητα στη λήψη των αποφάσεων.

Δεν είναι εύκολο να θεμελιώσουμε την έννοια της ισότητας ως θετική αρχή. Ωστόσο είναι εύκολο να την στηρίξουμε την έννοια της ισότητας με αρνητικό τρόπο. Εξάλλου το δημοκρατικό ιδεώδες βασίζεται στη θεμελιώδη αρχή πως δεν υπάρχει ανώτερη εξουσία από τον λαό. Η αρχή αυτή σημαίνει πως είναι εξ’ ορισμού όλοι ίσοι. Εάν κάποιοι από τους συμμετέχοντες έχουν μεγαλύτερη βαρύτητα από άλλους κατά την λήψη  των αποφάσεων, μόνο λόγω του ποιοι είναι, τότε επιστρέφουμε στην ολιγαρχία.

Έτσι  η ψήφος κάθε ώριμου προσώπου έχει την ίδια βαρύτητα. Η ιστορία της δημοκρατίας στη διάρκεια του 20ου αιώνα ήταν κυρίως μια μάχη γι’ αυτή την αρχή, μια μάχη που διεξήχθη κυρίως σε τρία μέτωπα: το σύστημα της καθολικής ισοψηφίας των ατόμων (στο οποίο το κάθε πρόσωπο, ανεξάρτητα από την ιδιοκτησία, την ηλικία ή τις ικανότητές του/της έχει ισότιμη ψήφο), το δικαίωμα ψήφου των γυναικών και το δικαίωμα ψήφου ανεξάρτητα από  διαφορετικά βιολογικά χαρακτηριστικά (π.χ. δικαίωμα ψήφου των έγχρωμων στη Νότια Αφρική).

2. Το δικαίωμα στην πρωτοβουλία

Το δικαίωμα πρωτοβουλίας σημαίνει ότι κάθε μέλος της λαϊκής συνέλευσης έχει ίσο δικαίωμα να υποβάλλει προτάσεις. Αυτό σημαίνει ότι η ατζέντα της συνέλευσης δεν τίθεται από κάποια ελίτ.

Το δικαίωμα πρωτοβουλίας δεν είναι τίποτα λιγότερο από μια ειδική εφαρμογή της αρχής της ισότητας. Αυτό δεν σημαίνει ότι η κατάθεση προτάσεων δε διέπεται από κανόνες. Για παράδειγμα, τέτοιοι κανόνες μπορούν να ορίζουν ότι μια πρόταση πρέπει να κατατίθεται 14 ημέρες πριν από την συνέλευση ή ότι πρέπει να υπογράφεται από τουλάχιστον εκατό μέλη της συνέλευσης. Το ουσιώδες εδώ είναι ότι οι κανόνες είναι ίδιοι για όλους.

3. Η αρχή της πλειοψηφίας

Στην ιδανική περίπτωση υφίσταται ομοφωνία: όλοι συμφωνούν σε μια πρόταση. Ωστόσο η ομοφωνία συνήθως δεν επιτυγχάνεται. Για τον λόγο αυτό χρησιμοποιείται η αρχή της πλειοψηφίας. Αποτελεί απόρροια της αρχής της ισότητας και προέρχεται από την επιθυμία να αποφεύγεται η διασάλευση της συνέλευσης. Η εφαρμογή της αρχής της πλειοψηφίας ελαχιστοποιεί τον αριθμό των δυσαρεστημένων. Θα μπορούσε επιπλέον κανείς να ισχυριστεί ότι οποιαδήποτε λύση πέρα από την αρχή της απλής πλειοψηφίας αρνείται την αρχή της ισότητας. Έτσι, αν πούμε ότι ακολουθείται η ενισχυμένη πλειοψηφία (π.χ. δύο τρίτα), τότε μία μειοψηφία μπορεί να αρνηθεί στην πλειοψηφία αυτό που θέλει – για παράδειγμα αν το 60% θέλει την επιλογή Α και ένα 40% θέλει την επιλογή Β.

Η αρχή της πλειοψηφίας έχει μια υπαρξιακή διάσταση. Αποδεχόμενοι αυτή την αρχή, αναγνωρίζουμε τις ανθρώπινες ατέλειες. Η ύπαρξη μειοψηφίας δείχνει ότι η συζήτηση και η διαδικασία σχηματισμού αντίληψης ήταν ατελείς. Ταυτόχρονα, η αρχή της πλειοψηφίας μας θυμίζει το γεγονός ότι η δημοκρατία πρέπει πάντα να γίνεται αντιληπτή ως μία ιστορική διαδικασία. Η σημερινή μειοψηφία μπορεί να είναι η αυριανή πλειοψηφία. Οι περισσότερες νέες ιδέες συναντούν αρχικά αντίδραση και απόρριψη, όμως αργότερα μπορεί να γίνουν γενικά αποδεκτές. Ο κανόνας της πλειοψηφίας μπορεί στην πραγματικότητα να λειτουργήσει  σωστά μόνο όταν είναι επαρκώς κατανοητός στην κοινωνία ή την κοινότητα με ιστορικούς όρους. Όταν η απόφαση που έλαβε μία πλειοψηφία ενάντια στην πρόταση μιας μειοψηφίας εκλαμβάνεται από την πρώτη ως ένας απόλυτος ‘θρίαμβος’, πέρα από κάθε ιστορική προοπτική, τότε η ποιότητα της δημοκρατίας πλήττεται.

Η αρχή της πλειοψηφίας αντιτίθεται σε κάθε ελιτίστικη τάση. Τα αυταρχικά κινήματα δεν αναγνωρίζουν ποτέ την αρχή της πλειοψηφίας. Ενθαρρύνουν πάντοτε την εικόνα μιας ‘πρωτοπορίας’ ή μιας  ελίτ που μπορεί να επιβάλλει τη θέληση της στην πλειοψηφία. Οι λενινιστές θα μιλήσουν για τον πρωτοποριακό ρόλο του κομμουνιστικού κόμματος και την δικτατορία του προλεταριάτου. Οι εθνικοσοσιαλιστές θα μιλήσουν για ελίτ βασισμένες σε φυλετικά χαρακτηριστικά. Οι θρησκευτικοί φονταμενταλιστές θα απορρίψουν τα ίσα δικαιώματα για τις γυναίκες και τους διαφωνούντες, ακόμη κι αν οι ομάδες αυτές αποτελούν την πλειοψηφία.

Με έναν πιο μετριασμένο αλλά ωστόσο υπαρκτό τρόπο, η ελιτίστικη αυτή αρχή υπάρχει και μεταξύ των υποστηρικτών της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας. Ο Dewachter (1992, σ. 70) το θέτει ως εξής: «Σύμφωνα με τη βασική ιδέα της ‘κοινοβουλευτικής δημοκρατίας’ οι αποφάσεις λαμβάνονται μέσω της επιλογής των ‘φιλοσόφων – ηγεμόνων’. Εκλέγεται ένα δείγμα αντιπροσώπων του λαού που αντιστοιχεί σε μια αντιπροσωπευτική κατανομή του πληθυσμού ολόκληρης της επικράτειας. Εντούτοις τα εκλεγμένα μέλη αφ’ εαυτά δεν είναι πλέον αντιπροσωπευτικά, δεν αποτελούν ένα μέσο όρο, αλλά είναι οι άριστοι. Το κοινοβούλιο είναι  η συνέλευση των αρίστων του έθνους.». Ο πρώην Υπουργός Δικαιοσύνης της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας, Thomas Dehler, το είπε ως εξής: «Κατά τη γνώμη μου, αποτελεί παρανόηση της φύσης της δημοκρατίας η άποψη πως το κοινοβούλιο είναι ο εντολοδόχος της λαϊκής βούλησης. Θεωρώ πως η φύση της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας είναι κάτι αρκετά διαφορετικό: είναι στην πραγματικότητα μία κοινοβουλευτική αριστοκρατία. Τα μέλη του κοινοβουλίου έχουν το καθήκον και τη ευκαιρία να δρουν υπό γενικότερο πρίσμα έχοντας ανώτερη γνώση από τον απλό πολίτη», (όπως αναφέρεται στο Dewachter, 2003, σ. 30).

Για αυτή την ξεκάθαρη έκφραση της ελιτίστικης ιδέας πίσω από την αντιπροσωπευτική δημοκρατία, ο Dehler επιδοκιμάσθηκε όχι μόνο από τους Χριστιανοδημοκράτες, αλλά επίσης από τους Φιλελεύθερους και τους Σοσιαλιστές. Από αυτή την άποψη η διαφορά με τα ολοκληρωτικά συστήματα ενός αμιγώς κοινοβουλευτικού συστήματος είναι πως, η ελίτ πρέπει να αποκτά την τυπική πλειοψηφία από τον λαό. Εκείνο όμως που είναι κοινό στο αμιγώς κοινοβουλευτικό σύστημα και στο ολοκληρωτικό σύστημα είναι πως επιτρέπουν την εφαρμογή νόμων ενάντια στην βούληση της πλειοψηφίας του λαού.

4. Η αρχή της εντολής

Η συνεχής επίτευξη ομοφωνίας είναι ανέφικτη σε μια δημοκρατία. Γι’ αυτό και η αρχή της πλειοψηφίας είναι μέρος του δημοκρατικού ‘αρχέτυπου’ της δημοκρατίας. Όμως υπάρχει κι άλλο ένα πρόβλημα. Η καθολική συμμετοχή στη δημοκρατική διαδικασία λήψης αποφάσεων είναι επίσης ανεπίτευκτη. Θα υπάρχουν πάντα μέλη της κοινότητας που δεν θα θέλουν να παίρνουν μέρος στη λήψη αποφάσεων σε συγκεκριμένα θέματα: είτε γιατί δεν έχουν το χρόνο είτε γιατί πιστεύουν ότι δεν έχουν επαρκή γνώση είτε για άλλους λόγους. Έτσι, επιπρόσθετα  στην αρχή της πλειοψηφίας, εισάγεται και η αρχή της εντολής: αυτοί που δεν συμμετέχουν στη λαϊκή συνέλευση θεωρείται πως έχουν δώσει εντολή σε αυτούς που συμμετέχουν.

Η αρχή της εντολής δεν μπορεί να αποφευχθεί με την θέσπιση υποχρεωτικής ψηφοφορίας ή υποχρεωτικής συμμετοχής. Ακόμη και αν έχει οριστεί από τον νόμο η υποχρεωτική συμμετοχή στην λαϊκή συνέλευση, θα πρέπει πάντοτε να υπάρχει μία ρύθμιση για αυτούς που δεν την τηρούν. Οι αποφάσεις της λαϊκής συνέλευσης θα δεσμεύουν πάντα και τους απόντες.

Έτσι η αρχή της εντολής δεν έχει σε τίποτα να κάνει με τη διαφορά μεταξύ του αντιπροσωπευτικού και του αμεσοδημοκρατικού τρόπου λήψης των αποφάσεων. Η αρχή της εντολής αποτελεί άμεση συνέπεια του γεγονότος πως εξ’ ορισμού οι νόμοι αφορούν όλα τα μέλη της κοινότητας. Με άλλα λόγια: δεν μπορώ να αρνηθώ ότι ένας νόμος αφορά εμένα προσωπικά με το επιχείρημα ότι δεν πήρα μέρος στη  δημιουργία του. Μη συμμετέχοντας στη λήψη της απόφασης για τη δημιουργία του νόμου, θεωρείται αυτόματα ότι έχω δώσει εντολή σε αυτούς που πήραν τελικά την απόφαση. Χωρίς αυτή την αρχή ο καθένας θα εξαιρούσε τον εαυτό του από την εφαρμογή των νόμων  κατά το δοκούν.

Επομένως, σε μια αμεσοδημοκρατική διαδικασία λήψης αποφάσεων, μέσα από την λαϊκή συνέλευση –  από τυπικής έποψης – υπάρχουν πάντα δύο αποφάσεις που πρέπει να παρθούν:

• Πρώτα λαμβάνεται απόφαση σχετικά με την εντολή: κάθε πολίτης αποφασίζει είτε ότι θα πάρει προσωπικά μέρος στο ‘κατά περίπτωση (ad hoc) κοινοβούλιο’ που θα αποφασίσει σχετικά, είτε ότι θα δώσει εντολή στους συμπολίτες του (το οποίο γίνεται με την μη-συμμετοχή του).
• Δεύτερον, η λαϊκή συνέλευση αποφασίζει σχετικά με το ζήτημα έπειτα από συζήτηση.”

Από το βιβλίο των Verhulst και Nijeboer (δωρεάν στα Αγγλικά εδώ) 

Χειραγώγηση από την Google

Πώς η Google μπορεί να τροποποιήσει τις εκλογές του 2016 Manipulation by Google

Η Google έχει τη δυνατότητα να καθοδηγήσει εκατομμύρια ψήφους υπέρ ενός υποψηφίου, χωρίς κανείς να το καταλάβει, αναφέρει ο δρ. Ψυχολογίας Robert Epstein.

Ο επόμενος πρόεδρος της Αμερικής θα μπορούσε να βρεθεί στη θέση του όχι μόνο από τις τηλεοπτικές διαφημίσεις ή ομιλίες, αλλά και από τις μυστικές αποφάσεις της Google, και κανείς, εκτός από μένα και ίσως λίγους ακόμα μυστικούς ερευνητές, δεν θα γνωρίζει πώς επιτεύχθηκε αυτό. Μία έρευνα που διευθύνω τα τελευταία χρόνια δείχνει ότι η Google Inc. έχει συγκεντρώσει πολύ περισσότερη δύναμη στο να ελέγχει τις εκλογές -στην πραγματικότητα να ελέγχει μια ευρεία ποικιλία απόψεων και πεποιθήσεων– από ό,τι οποιαδήποτε εταιρεία στην ιστορία είχε ποτέ. Ο αλγόριθμος αναζήτησης της Google μπορεί εύκολα να μετατοπίσει τις προτιμήσεις ψήφου των αναποφάσιστων ψηφοφόρων κατά 20 τοις εκατό ή περισσότερο -έως και 80 τοις εκατό σε ορισμένες πληθυσμιακές ομάδες- χωρις σχεδόν κανείς να μην γνωρίζει ότι χειραγωγούνται, σύμφωνα με πειράματα που διεξήγαγα πρόσφατα με τον Ronald E. Robertson.
Δεδομένου ότι πολλές από τις εκλογές έχουν κερδηθεί με μικρή διαφορά, αυτό δίνει στη Google τη δύναμη, αυτή τη στιγμή, να αναστρέψει πάνω από το 25 τοις εκατό των εθνικών εκλογών σε όλο τον κόσμο. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, οι μισές προεδρικές εκλογές έχουν κερδηθεί με διαφορά μικρότερη του 7,6 τοις εκατό, ενώ οι εκλογές του 2012 κερδήθηκαν με διαφορά μόλις 3,9 τοις εκατό -και εντός του ελέγχου της Google.
Υπάρχουν τουλάχιστον τρία πολύ πραγματικά σενάρια σύμφωνα με τα οποία η Google -ίσως ακόμη και χωρίς τη γνώση των ηγετών της- θα μπορούσε να διαμορφώσει ή ακόμη και να αποφασίσει τις εκλογές του επόμενου έτους. Είτε τα στελέχη της Google το αντιμετωπίζουν με αυτόν τον τρόπο είτε όχι, οι εργαζόμενοι που προσαρμόζουν συνεχώς τους αλγορίθμους αναζήτησης του τεχνολογικού κολοσσού χειρίζονται τους ανθρώπους κάθε λεπτό της κάθε ημέρας. Οι προσαρμογές που κάνουν επηρεάζουν όλο και περισσότερο την σκέψη μας, συμπεριλαμβανομένων, όπως αποδεικνύεται, και των προτιμήσεων της ψήφου μας.
Αυτό που αποκαλούμε στην έρευνά μας Αποτέλεσμα Χειραγώγησης της Μηχανής Αναζήτησης (Search Engine Manipulation Effect -SEME) αποδεικνύεται ότι είναι μία από τις μεγαλύτερες επιπτώσεις στη συμπεριφορά που έχουν ανακαλυφθεί ποτέ. Η ολοκληρωμένη νέα μελέτη, που μόλις δημοσιεύτηκε στα Πρακτικά της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών (PNAS), περιλαμβάνει τα αποτελέσματα των πέντε πειραμάτων που διεξήχθησαν με περισσότερους από 4.500 συμμετέχοντες σε δύο χώρες. Επειδή το SEME είναι μια σχεδόν αόρατη μορφή κοινωνικής επιρροής, διότι η επίδραση είναι τόσο μεγάλη και επειδή δεν υπάρχουν ειδικές ρυθμίσεις πουθενά στον κόσμο που θα επιτρέψουν στην Google τη χρήση και την κατάχρηση αυτής της τεχνικής, πιστεύουμε ότι το SEME είναι μια σοβαρή απειλή για το δημοκρατικό σύστημα διακυβέρνησης.
Σύμφωνα με το Google Trends, αυτή τη στιγμή ο Ντόναλντ Τραμπ κατατροπώνει όλους τους άλλους υποψηφίους όσον αφορά την δραστηριότητα αναζήτησης, σε 47 από τις 50 πολιτείες. Θα μπορούσε αυτή η δραστηριότητα να τον ωθήσει υψηλότερα στην κατάταξη αναζήτησης και θα μπορούσε η υψηλότερη βαθμολογία στη σειρά να του φέρει περισσότερη υποστήριξη; Σίγουρα -ανάλογα, δηλαδή, με το πώς οι εργαζόμενοι της Google επιλέγουν να προσαρμόσουν τις αριθμητικές σταθμίσεις στον αλγόριθμο αναζήτησης. Η Google αναγνωρίζει την προσαρμογή του αλγορίθμου 600 φορές το χρόνο, αλλά η διαδικασία είναι μυστική, οπότε το ποιο αποτέλεσμα θα έχει η επιτυχία του Τραμπ στο πώς εμφανίζεται στις αναζητήσεις του Google είναι πιθανώς εκτός ελέγχου του.
Η νέα έρευνα αφήνει ελάχιστες αμφιβολίες για το αν η Google έχει την ικανότητα να ελέγχει τους ψηφοφόρους. Σε εργαστηριακά και online πειράματα που διεξήχθησαν στις Ηνωμένες Πολιτείες, ήμασταν σε θέση να ενισχύσουμε το ποσοστό των ανθρώπων που ευνοούσε κάθε υποψήφιο μεταξύ 37 και 63 τοις εκατό, μετά από μία μόνο αναζήτηση. Ο αντίκτυπος της προβολής προκατειλημμένης κατάταξης επανειλημμένα σε μια περίοδο εβδομάδων ή μηνών θα ήταν αναμφίβολα μεγαλύτερος.
Στο βασικό μας πείραμα, οι συμμετέχοντες χωρίστηκαν τυχαία σε μία από τις τρεις ομάδες στις οποίες η κατάταξη αναζήτησης ευνοούσε είτε τον Υποψήφιο Α, είτε τον Β, είτε κανέναν. Στους συμμετέχοντες δόθηκαν συνοπτικές περιγραφές του κάθε υποψηφίου και στη συνέχεια τους ρώτησαν πόσο τους άρεσε και πόσο αξιόπιστο θεωρούσαν τον κάθε υποψήφιο και ποιον θα ψηφίσουν. Στη συνέχεια, τους δώσαμε έως και 15 λεπτά για τη διεξαγωγή online έρευνας σχετικά με τους υποψηφίους, χρησιμοποιώντας μια μηχανή αναζήτησης σαν την Google που ονομάσαμε Kadoodle.
Κάθε ομάδα είχε πρόσβαση στα ίδια 30 αποτελέσματα αναζήτησης -όλα πραγματικά αποτελέσματα αναζήτησης που συνδέονταν με τις πραγματικές ιστοσελίδες από προηγούμενες εκλογές. Μόνο η σειρά των αποτελεσμάτων διέφερε στις τρεις ομάδες. Οι άνθρωποι μπορούσαν να κάνουν κλικ ελεύθερα σε οποιοδήποτε αποτέλεσμα ή να μετακινηθούν στις πέντε διαφορετικές σελίδες αποτελεσμάτων, ακριβώς όπως γίνεται και με τη μηχανή αναζήτησης της Google. Όταν οι συμμετέχοντες τελείωσαν την αναζήτηση, τους ρωτήσαμε ξανά τα ερωτήματα αυτά και ιδού: Σε όλα τα μέτρα, οι γνώμες είχαν μετατοπιστεί προς την κατεύθυνση του υποψηφίου που ευνοήθηκε στην κατάταξη. Η εμπιστοσύνη, οι προτιμήσεις και οι προτιμήσεις ψήφου είχαν μετατοπιστεί προβλέψιμα.
Και κάτι ακόμα πιο ανησυχητικό, δείξαμε επίσης τη στροφή αυτή με πραγματικούς ψηφοφόρους κατά τη διάρκεια μιας πραγματικής προεκλογικής εκστρατείας -σε ένα πείραμα που διεξήχθη με περισσότερους από 2.000 επιλέξιμους, αναποφάσιστους ψηφοφόρους σε ολόκληρη την Ινδία κατά τη διάρκεια των βουλευτικών εκλογών το 2014- τις μεγαλύτερες δημοκρατικές εκλογές στην ιστορία, με περισσότερους από 800 εκατομμύρια ψηφοφόρους και 480 εκατομμύρια ψήφους. Ακόμη και εδώ, που οι πραγματικοί ψηφοφόροι ήταν ιδιαίτερα εξοικειωμένοι με τους υποψηφίους και βομβαρδίζονταν με προεκλογικές εκστρατείες καθημερινά, δείξαμε ότι οι ταξινομήσεις στην αναζήτηση μπορούσαν να αυξήσουν το ποσοστό των ανθρώπων που ευνοούν κάποιον υποψήφιο κατά περισσότερο από 20% και περισσότερο από 60% σε ορισμένες δημογραφικές ομάδες.
Με δεδομένο το πόσο ισχυρή είναι η επίδραση αυτή, είναι πιθανό η Google να αποφάσισε το νικητή των Ινδικών εκλογών. Τα ημερήσια δεδομένα της Google για τις εκλογές που σχετίζονται με τη δραστηριότητα αναζήτησης (τα οποία στη συνέχεια απομακρύνθηκαν από το Διαδίκτυο, αλλά όχι πριν οι συνάδελφοί μου να κατεβάσουν τις σελίδες) έδειξαν ότι ο Ναρέντρα Μόντι, ο τελικός νικητής, κέρδισε τους αντιπάλους του στη δραστηριότητα αναζήτησης περισσότερο από 25 τοις εκατό, επί 61 διαδοχικές ημέρες πριν από την τελική ψηφοφορία. Αυτή η υψηλή ένταση της δραστηριότητας αναζήτησης θα μπορούσε εύκολα να έχει δημιουργηθεί από τις υψηλότερες κατατάξεις στην αναζήτηση για τον Μόντι.
Το επίσημο σχόλιο της Google σχετικά με την έρευνα του SEME είναι πάντα το ίδιο: «Η παροχή σχετικών απαντήσεων αποτέλεσε τον ακρογωνιαίο λίθο της προσέγγισης της Google όσον αφορά την αναζήτηση από την αρχή. Αν αλλάζαμε στάση, αυτό θα υπονόμευε την εμπιστοσύνη των ανθρώπων στα αποτελέσματα και την εταιρία μας». Θα μπορούσε κάποιο σχόλιο να είναι πιο ανούσιο; Πώς το να παρέχουν «τις σχετικές απαντήσεις» σε ερωτήματα σχετικά με τις εκλογές αποκλείει το ενδεχόμενο ευνοϊκής μεταχείρισης ενός υποψηφίου έναντι ενός άλλου στην κατάταξη αναζήτησης; Η δήλωση της Google φαίνεται μάλλον με καλυμμένη άρνηση, ότι προσπαθεί να επηρεάσει το αποτέλεσμα υπέρ κάποιου. Υπάρχουν τρία αξιόπιστα σενάρια βάσει των οποίων η Google θα μπορούσε εύκολα να αλλάξει τις εκλογές σε όλο τον κόσμο:
Πρώτον, υπάρχει το σενάριο της Western Union: Τα στελέχη της Google αποφασίζουν ποιος είναι ο καλύτερος υποψήφιος για εμάς –και για την εταιρεία φυσικά- και διαμορφώνουν την κατάταξη της αναζήτησης αναλόγως. Υπάρχει προηγούμενο στις Ηνωμένες Πολιτείες για αυτό το είδος των παρασκηνιακών αποφάσεων. Ο Ράδερφορντ Χέιζ, ο 19ος πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, κέρδισε τη θέση του εν μέρει λόγω της ισχυρής υποστήριξης από τη Western Union. Στα τέλη του 1800, η Western Union είχε το μονοπώλιο στις επικοινωνίες στην Αμερική και λίγο πριν από τις εκλογές του 1876 η εταιρεία έκανε κάθε δυνατή προσπάθεια για να εξασφαλίσει ότι μόνο θετικές ειδήσεις για τον Χέιζ θα εμφανίζονταν σε εφημερίδες, σε εθνικό επίπεδο.
Μοιράστηκε επίσης όλα τα τηλεγραφήματα που απέστειλε το προσωπικό εκστρατείας του αντιπάλου του με το προσωπικό του Χέιζ. Ίσως ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για να ασκήσεις πολιτική επιρροή στον σημερινό κόσμο της υψηλής τεχνολογίας είναι να δωρίσεις τα χρήματα σε έναν υποψήφιο και, στη συνέχεια, να χρησιμοποιήσεις την τεχνολογία για να βεβαιωθείς ότι αυτός ή αυτή θα κερδίσει. Η τεχνολογία εγγυάται τη νίκη, και η δωρεά εγγυάται την υποταγή, κάτι που η Google έχει σίγουρα αξιοποιήσει τα τελευταία χρόνια με την κυβέρνηση Ομπάμα.

@ Δρ Robert Epstein: ανώτερος επιστημονικός ψυχολόγος στο Αμερικανικό Ινστιτούτο Behavioral, Έρευνας και Τεχνολογίας / politico.eu